Voorbereidingen op de grieppandemie

Het omgaan met dilemma’s in de bedrijfsvoering als gevolg van een grieppandemie was op 24 augustus aanleiding voor een training van de Directie van ProRail. In de afgelopen maanden had ProRail zich al zorgvuldig voorbereid op de mogelijke gevolgen van een grieppandemie. In diverse draaiboeken zijn maatregelen uitgewerkt om bij een oplopend aantal zieken zo goed mogelijk te kunnen blijven functioneren. De rode draad is: ‘Ook bij een grieppandemie gaat ProRail professioneel door met het spoor’.

Diverse dilemma’s, die zich kunnen voordoen bij een grieppandemie (onvoorspelbare uitval van functionarissen en mogelijke reacties van medewerkers) zijn onder begeleiding van A3R2 besproken. De dilemma’s zijn op uiteenlopende momenten geplaatst binnen de normale taakuitvoering van ProRail. Ook werd aandacht besteed aan de daarbij te kiezen communicatiestrategie en in te zetten communicatiemiddelen.

De directie beschouwt de grieppandemie als een serieus probleem dat ook professioneel moet worden opgepakt. De discussie heeft zeker geleid tot een toegenomen inzicht in het consequentieniveau van een grieppandemie. Diverse vervolgacties om de voorbereiding verder te vervolmaken zijn in gang gezet. Een van deze acties is om voor iedereen duidelijk te maken wat het verschil is tussen een griepremmer en een griepvaccin. Immers de inzet hiervan kan tot verschillende reacties leiden bij de medewerkers. Op het moment van inzet mag daarover geen verwarring zijn.

Interessant is, nu het lijkt dat het niet zo’n vaart loopt met de pandemie, dat toch de goede dingen worden gedaan zonder de reactie te overdrijven. Indien de uitval gelijk is aan een normale wintergriep reageer dan ook als zodanig. Een ander belangrijk punt is, dat door de dienst verlenende en facilitaire functie van ProRail er buitengewoon nauwkeurig moet worden afgestemd met zowel de klanten als de eigen serviceverleners en contractpartijen.
Binnen ProRail zelf is een uitgebreid pakket van preventieve maatregelen van kracht. Grappig was om te constateren dat ook binnen ProRail ook niets menselijks vreemd is. De bijna bij iedere kraan in het gebouw aanwezige flesjes desinfectans verdwenen als sneeuw voor de zon. Een hele oude maar zeer efficiënte oplossing werd toegepast door eenvoudig weg de doppen van de flesjes te halen…..
Het was goed om te constateren dat de opgebouwde expertise bij het symposium ‘Zorg bij een grieppandemie en overstromingen’ van 10 oktober 2008 in Utrecht veel praktische toepasbare handreikingen heeft opgeleverd. Nogmaals dank aan de pandemieteams van de ministeries van BZK en VWS.

Kabinetsstandpunt ROB

Op 8 juli jl. Heeft de minister van BZK met een kabinetsstandpunt naar de Voorzitter van de Tweede Kamer gereageerd op het advies ‘Beter besturen bij rampen’, dat door de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) in 2008 was aangeboden.

Het advies bevat voorstellen om verantwoordelijkheden in de rampenbestrijding en crisisbeheersing duidelijker te maken en de complexiteit te verminderen.
In haar reactie gaat de minister van BZK op alle 7 aspecten van dit rapport in.

Per aspect geef ik de belangrijkste constateringen weer. Dit standpunt is daarom van belang omdat het kabinet in haar reactie op de eindrapportage van de TMO heeft aangegeven op een aantal van de onderstaande aspecten in te gaan.

Bestuurlijke inrichting van de veiligheidsregio
Reactie kabinet:

• Verlengd lokaal bestuur als basis voor de wet Veiligheidsregio’s blijft gehandhaafd
• De gewijzigde positie van de CdK’s wordt aangegeven, nl. het geven van aanwijzingen als Rijksorgaan onder verantwoordelijkheid van de Min BZK
• De positie van de voorzitter van de veiligheidsregio (art 39 Wvr) is die van een centrale rol in het bestuur; bij stakende stemmen geeft zijn stem de doorslag. In de responsfase neemt de voorzitter in het geval van een bovenregionale ramp of crisis de bevoegdheden op het gebied van de openbare orde over van de burgemeesters.
  

Operationeel leiderschap in de responsfase op regionaal niveau
Reactie kabinet:

• De voorzitter van de veiligheidsregio wijst bij een bovenlokale ramp of crisis de regionaal operationeel leider (ROL) aan. De ROL is voorzitter van een regionaal operationeel team, dat bestaat uit leidinggevenden van de betrokken diensten. De ROL neemt deel aan de vergaderingen van het regionaal beleidsteam (RBT). De voorzitter stuurt de ROL aan
• De (automatische) spilfunctie van de brandweer is verdwenen

Doorzettingsmacht van de minister-president
Reactie kabinet:

• De ROB stelt voor de minister-president wettelijke doorzettingsmacht te geven bij crises die de verantwoordelijkheid van de diverse departementen overstijgen. Het kabinet acht het niet nodig dit wettelijk te regelen, maar ziet wel de noodzaak om meer slagkracht en eenduidigheid te creëren bij crisisbesluitvorming op nationaal niveau
• Daartoe wil het kabinet het Ministerieel Beleidsteam (MBT) een meer formele grondslag geven. Het MBT krijgt de status van een ministeriële commissie, die per intersectorale crisis wordt samengesteld. De commissie doet de voorbereiding, respons en nazorg van intersectorale crises. De commissie wordt voorgezeten door de minister van BZK (bij terrorisme door de minister van Justitie), tenzij de minister-president beslist dat hij voorzit. Bij het staken van de stemmen geeft de stem van de voorzitter de doorslag. Op deze manier kan op adequate wijze worden gereageerd op dreigingen en actuele crises

Nationale operationele sturing, het rijkscrisiscentrum en het operationeel leiderschap op nationaal niveau
Reactie kabinet:

• Het komende jaar zal het kabinet de Landelijke Operationele Staf een formele plaats geven in het systeem van crisisbeheersing bij het Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum te Driebergen en kwalitatief verder versterken
• Ook vindt een verdere versterking van het crisismanagement binnen de rijksoverheid plaats. In dit interdepartementale traject wordt gewerkt aan de functie van adequate nationale crisisinformatievoorziening, waaronder het inrichten van één rijksbrede informatieloketfunctie, en het verbeteren van gezamenlijke analyse en advies voor de diverse departementen én voor het Kabinet

Coördinatiewet crisisbeheersing
Reactie kabinet:

• Er komt geen nieuwe crisiswetgeving, mogelijk enkele aanpassingen in bestaande wetgeving

Zelfredzaamheid van burgers
Reactie kabinet:

• Het kabinet verwijst naar inmiddels opgestarte project ‘zelfredzaamheid bij rampen en crises’. Het accent ligt op het vergroten van de zelfredzaamheid van burgers
• Geen expliciete aandacht wordt besteed aan het omgaan met verminderd en niet-zelfredzamen. Een probleem waar – gezien de ervaringen van de TMO –veel aandacht voor wordt gevraagd.
  

Veiligheidstoets
Reactie kabinet:

• Het kabinet wijst de vooropgestelde veiligheidstoets categorisch af

Innovatiecongres Veiligheid

 

Innovatiecongres Veiligheid

In van Nelle's Ontwerpfabriek in Rotterdam vond op 24 juni het Innovatiecongres Veiligheid: De blik op de toekomst van een veilig Nederland, plaats. Na het onderstrepen van het belang van innovatie door minister Guusje ter Horst (BZK) waren er diverse workshops en kon een bezoek worden gebracht aan een innovatieplein, waar interessante innovatieve ontwikkelingen werden getoond. Het betrof zowel bijdragen van het bedrijfsleven als projecten, die binnen de overheid in gang zijn gezet. Leuk ook om gedurende de dag zoveel netwerk bekenden te ontmoeten en te spreken.
Mijn interesse lag vooral op het gebied van netcentrisch werken. De workshop Roadmap Subarena Geïntegreerde Systemen had mijn aandacht getrokken. Een beetje teleurstellend om te zien dat het 10-jaren programma langs 4 technische thema's was ingericht, met nauwelijks aandacht voor de vraagsturing. Waar heeft de gebruiker behoefte aan? Waarom geen vragen als: "Stel voor dat de techniek kan voorzien in..., wat zou dat dan betekenen voor jouw taakuitvoering, je processen en je organisatie? Ook de systematische ordening van de informatievelden naar individuele gebruikers, naar operationele of beleidsteams ontbrak. Evenmin was duidelijk hoe met een soort 'stofzuiger'-actie diverse in het land ontwikkelde kleine innovaties hun plek in het programma zullen kunnen krijgen. Ik heb in ieder geval nog wel mijn warehouse concept aangereikt, waarbij iedere gebruiker in kaart brengt vanuit welke informatievelden hij of zij informatie nodig heeft of kan hebben en net doet of deze velden van hem of haar zijn. In ieder geval moet onder aan te geven condities van tijd, inhoud, periodiciteit en omvang kunnen worden aangegeven hoe de behoefte aan informatie ligt. De 'gebruiker' moet zich geen enkele zorg maken over het eigendom of de voortbrenging van de informatie. Alleen dienen met de (virtuele) warehouse manager afspraken te worden gemaakt over de beschikbaarheid en kwaliteit. Met een dergelijk tool kan systematisch over de eigen grenzen worden gekeken en kan een prima basis worden gelegd voor effectief netcentrisch werken.
Als deelnemers krijgen we nog een verslag. De huidige aanpak heeft wel heel veel weg van een platform om de subsidiestroom te kanaliseren.
'
s Middags in en workshop verkend in hoeverre er behoefte is aan een burger alerteringssysteem. Het heeft best aantrekkelijke kanten, maar moet wel nadrukkelijk in een netcentrische aanpak worden geplaatst anders komt er weer een systeempje bij (en o die arme meldkamer operator!). Eens te meer blijkt er een toekomst voor professionele informatiemanagers. Eigenlijk zou de meldkamerfunctie allang een aparte discipline moeten zijn om nog maar niet te spreken over het aantal (onnodige) meldkamers.
Aan het eind van de dag werden nog innovatieprijzen uitgereikt. Het deed me plezier om te zien hoe met een snelle en effectieve koppeling van datasystemen de politie Groningen de prijs won. Alles bij elkaar wel een dag voor inspiratie.

Kabinetstandpunt TMO

Vrijdag het persbericht gelezen op de site van BZK over het Kabinetstandpunt over de aanbevelingen van de taskforce management overstromingen (TMO). De dag tevoren mocht ik op het Pinpoint symposium Lessons learned 2008 nog over alels spreken wat de TMO heeft teweeg gebracht, wat er bereikt is en ook wat er nog moet worden afgemaakt. Op basis vna dit kabinetsbesluit komt er een nationale staf en ook een vaste oefenfrequentie. Beide uitstekende beslissingen. Ik heb nog niets gelezen over de uitkomst van onze aanbeveling om ook de positie van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties te verstevigen. Ook nodig, zeker bij de ramptypen, waarvan je tevoren weet dat het een nationale ramp zal zijn. Immers dan is een grote slagvaardigheid op nationaal niveau nodig. Overstromingen, pandemien, grootschalige ICT-uitval, kernrampen, milieurampen, etc. Het gaat dan allang niet meer om alleen coordinatie maar om actieve sturing en regie. Ik blijf benieuwd.

Een middagje TMO

Gisteren heb ik voor de taskforce Crisisbeheersing waterschappen Midden-Nederland, kortweg ‘de Taskforce’ mogen spreken. Dit is een samenwerkingsverband van calamiteitencoördinatoren en werkt in opdracht van het Bestuurlijk Overleg van Waterschappen in Gelderland, dit zijn de waterschappen Vallei & Eem, Veluwe, Rivierenland en Rijn & IJssel en het Directeurenoverleg van de betrokken waterschappen, aangevuld met twee aangrenzende waterschappen (Groot-Salland en De Stichtse Rijnlanden). De samenwerking voorziet in het uitwisselen van kennis en ervaring, het op elkaar afgestemd samenstellen van het calamiteiten zorgsysteem per waterschap, het opstellen van een oefenbeleidsplan (begin 2005 vastgesteld en geïmplementeerd) en het uitvoeren van dat plan. Er waren naast een aantal nieuwe bestuurders van de waterschappen veel bekende gezichten (calamiteitencoordinatoren). Erwin Kroll hield een (lang) verhaal over klimaatverandering en Gerrik Kok de dijkgraaf van Rivierenland over de bestuurlijke verantwoordelijkheden van waterschappen tijdens calamiteiten. Ik mocht de rol van de waterschappen tijdens de periode van de taskforce Management Overstromingen toelichten. Naar mijn oordeel zijn er grote vorderingen gemaakt en was vooral de betrokkenheid van de waterschappen erg groot. Het kernpunt is het goede samenspel met de algemene kolom (politie, brandweer, geneeskundige hulpverlening, defensie en gemeenten). Op dat punt en op het gebied van de noodzakelijke informatievoorziening is nog ruimte voor verbetering. Goed dat er vorderingen worden gemaakt met het FLIWAS (Flood Inforamtion and Warning System) en dat dit door alle waterbeheerders als hun systeem wordt geaccepteerd. Er bestaat wel het gevoelen dat er nu moet worden doorgepakt om te voorkomen dat de inspanningen van de TMO-tijd verdampen. We kijken uit naar het kabinetsstandpunt over de aanbevelingen van de TMO en naar de besluitvorming over de veiligheidsregio's. Alles bij elkaar een lekker middagje in mijn nieuwe rol als zelfstandig adviseur (http://www.a3r2.nl/)

De wondere wereld van de blog

Gisteren uitgedaagd. Toch maar even proberen. Wat brengt een blog? Ik ben benieuwd, maar ook nieuwsgierig. Ook maar eens nagaan hoe ik dit combineer met mijn website www.a3r2.nl. Maar mooi voor dit moment nu weer gauw aan het werk.